Pensioen in 2030: power to the people

Enkele weken geleden was ik bij een seminar van Het Pensioenlab. Een initiatief om vijf teams van jonge mensen te laten nadenken over de pensioenen die zij (hopelijk) moeten gaan ontvangen. O.b.v. vijf thema’s, zoals keuzevrijheid, werd een advies geformuleerd.

Er kwamen nuttige zaken naar voren, bijvoorbeeld over hoe je beter kunt communiceren met je deelnemers, of hoe je ZZP-ers een betere positie kunt geven. De overall conclusie (in elk geval voor mij) was dat het huidige systeem zo slecht nog niet is en dat er veel redenen waren om bepaalde zaken niet te doen (“je wilt geen zorg op de balans als pensioenfonds”, n.a.v. de suggestie om zorg en pensioen te combineren).

Een uitstekend initiatief dus, dat zeker navolging verdient. En mijn vertrekpunt zou dan zijn om dan (nog) meer van buiten naar binnen te redeneren. Er zijn namelijk een aantal onontkoombare, fundamentele trends die hoe je het ook bekijkt, het pensioenlandschap in één of twee generaties volledig zullen veranderen, ondanks het huidige nog altijd kwalitatief hoogwaardige Nederlandse systeem.

Enerzijds hebben we de economische veranderingen. Het is inmiddels voor veel mensen (pijnlijk) duidelijk geworden dat een defined benefit stelstel toch een stuk minder zeker was dan velen dachten. En mijn redenering is dan al snel dat als er tóch geen garanties zijn, waarom nog dat systeem handhaven met al zijn (vermeende) nadelen zoals verplichtstelling, solidariteit en verplichte bijstortingen? Dan kies ik zelf wel iets!

En dan kom ik op de andere belangrijke ‘megatrend’, de ‘empowerment’ van het individu, wat mij betreft een optimistisch perspectief op de individualisering. Mensen worden zich meer en meer bewust van hun eigen verantwoordelijkheid, hun eigen mogelijkheden, plichten en kansen. Niet alleen richting zichzelf, maar men gunt ook anderen deze ontwikkeling. Dit is niet iets nieuws, maar in mijn optiek al zeker 20 jaar gaande. ‘De klant aan de knoppen’, niet vanwege een verhulde kostenbesparing, maar vanuit de visie dat je als bedrijf er (ook) beter van wordt om je klant meer te betrekken in het hele transactieproces. En deze ‘nieuwe individuen’ zullen keuzevrijheid willen, en niet zozeer transparantie, maar relevantie: geen lijsten met onduidelijke (beleggings)keuzes, maar informatie die relevant is voor een bepaalde situatie. En mijn vermoeden is dat het gebrek aan belangstelling voor pensioenen, zeker op jongere leeftijd, niet meer lang zal duren, gezien de druk op de toekomstige uitkeringen.

Pensioenfondsen , –verzekeraars en PPI’s kunnen niet anders dan hierin meegaan (en zeker de commerciële partijen zijn al druk doende) en doorgaans via een defined contribution regeling. Dat betekent dat vermogensbeheerders, zoals Bouwinvest, hun producten geschikt moeten maken om op termijn op bepaalde zaken inzicht te bieden aan individuele deelnemers: waarin wordt belegd, hoe gaan we om met verantwoord ondernemen, wat zijn de risico’s en het rendement, etc. Wellicht is het een teken aan de wand dat uit een recent onderzoek onder institutionele beleggers (gepubliceerd in IPN) bleek dat het belangrijkste thema voor 2013 in Nederland is ‘voorkeur voor eenvoudige beleggingsstructuren’, nog boven het thema ‘rendement’!

De uitdaging voor partijen zoals Bouwinvest is om duidelijkheid en transparantie te bieden, om échte keuzevrijheid mogelijk te maken zodat op termijn iedere individu zelf kan kiezen welke mate van verantwoordelijkheid of collectiviteit hij of zij wil.

Dit blog is op persoonlijke titel geschreven en weerspiegelt niet noodzakelijk het standpunt van Bouwinvest REIM.